Cách dạy con bằng lời nói có tính động viên, khích lệ, đánh giá cao được nhiều bố mẹ lựa chọn. Điều này sẽ giúp con phát triển lành mạnh cả về tâm hồn lẫn thể chất.
1. Hiệu quả từ cách dạy con bằng lời nói tích cực
Nói đến cách dạy con, tôi vô cùng khâm phục nhà giáo dục học Chu Hồng; anh đã dạy con gái của mình thành tài bằng cách rất khác những bố mẹ khác.
Con gái của Chu Hồng bị điếc cả hai tai sau khi chào đời không lâu, anh đã từng vô cùng tuyệt vọng. Nhưng vì sợ ảnh hưởng đến con gái, anh đã nhanh chóng lấy lại tinh thần; vừa khám chữa bệnh vừa đọc hết sách giáo dục trong và ngoài nước.
Sau đó, ông được truyền cảm hứng bởi một cuốn sách, anh quyết định sử dụng phương pháp “giáo dục đánh giá cao” để tạo ra điều kỳ diệu cho con gái mình.
Con gái anh rất lâu nói có thể nói được; nó mới bắt đầu nói từ đầu tiên khi đã hơn 3 tuổi và tập nói từ “anh trai” vào nửa năm sau. Anh vẫn luôn bên cạnh động viên con.
Khi con gái làm câu hỏi, chỉ đúng có 10 câu. Anh không đánh dấu vào câu sai, thay vào đó anh đánh dấu vào chỗ câu đúng và ghi chú: “Con thật giỏi. Hồi bố nhỏ bằng con, bố không thể làm được thế.”
Con gái anh viết văn hay nên anh thường cẩn thận khoanh tròn những câu hay bằng bút đỏ và khen ngợi.
Chu Hồng luôn nói với con rằng: “Ở Mỹ, có một đứa trẻ câm điếc thiên tài tên là Helen Keller. Dù hai người cách nhau cả trăm năm, nhưng lại cùng một ngày sinh nhật, con thực sự là hóa thân của cô ấy.”
Những lời đánh giá cao khả năng của con đã mang lại niềm tin và hạnh phúc tuyệt vời cho cô bé.
Bằng cách giáo dục con như vậy, điều kỳ diệu thực sự đã xảy ra. Năm lên 10 tuổi, con gái Chu Hồng đã xuất bản một cuốn tiểu thuyết giả tưởng dài 60.000 chữ. Cô bé được đánh giá là “Một trong mười thanh niên quốc dân hàng đầu” lúc 11 tuổi. Và sau đó, cô bé đã trở thành sinh viên đại học khiếm thính đầu tiên ở Trung Quốc khi mới 16 tuổi. Trong thời gian sau đó còn dành được nhiều văn bằng tiến sĩ.
Chu Hồng cho biết: “Hầu hết các bậc cha mẹ ở Trung Quốc có ngón trỏ quá phát triển, vì vậy họ luôn chỉ cho con cái của mình những khuyết điểm. Còn phần cơ bắp nhất trên bàn tay tôi lại là ngón cái; luôn tạo ra những tiếng vỗ tay khích lệ con mình“.
Một trong những nhu cầu thiết yếu của con người trong tháp nhu cầu của Maslow là “quyền được tôn trọng và quyền thể hiện ban thân”. Những bậc cha mẹ giỏi thường biết soi điểm sáng của con mình; điều này rất có ý nghĩa với sự phát triển của chúng.
2. Tác hại của những lời nói tiêu cực khi dạy con
Một phụ huynh từng nói: “Cha mẹ là khán giả duy nhất trong nửa đầu cuộc đời của một đứa trẻ”.
Tuy nhiên, trong xã hội còn quá nhiều bậc cha mẹ luôn dùng cách la hét, quát mắng, chê bai những khuyết điểm của con gái đã vô tình làm tổn thương và tan chảy những trái tim non nớt. Những lời nói sát khí cũng bằng như việc dội một gáo nước lạnh vào con gái họ.
Qua một số phỏng vấn những đứa trẻ, một em tên là Tiểu Như đã chia sẽ rằng:
Thời còn đi học, tôi đã đứng thứ hai của lớp trong một kỳ thi, và mẹ tôi đã nói: “Tại sao con không giành được vị trí thứ nhất.”
Cuối cùng, kỳ thi tiếp theo tôi giành được vị trí đầu tiên, mẹ tôi lại nói: “Tại sao con không được cao thêm vài điểm nữa trong bài kiểm tra tiếng Anh chứ?”
Một lần khác, tôi lấy hết can đảm tham gia một cuộc thi ca hát. Khi tôi bị rớt hạng, mẹ không an ủi mà còn nói: “Giọng con như vịt, đăng ký thi thiệt phí tiền”.
Những lời nói đó của mẹ như dao cứa vào tim cô nhiều lần, một lưỡi dao sắc bén. Dưới sự mỉa mai nhiều lần của mẹ, cô ngày càng kém tự tin hơn về bản thân. Đôi khi là sự chán nản và sợ hãi không thể giải thích được.
Lúc trưởng thành, cô bé dù đã đạt được một số thành tích nhưng vẫn không thể thoát khỏi sự tự ti và sợ hãi vốn đã ăn sâu và tiềm thức của cô từ khi còn bé.
Tiểu Như nói: “Những lời phê bình của mẹ tôi đã làm tan nát lòng tự trọng của tôi từ rất lâu rồi“.
Hãy nghĩ về những lời mà nhà văn Sanmao viết cho cha mình:
“Nỗi buồn của cuộc đời tôi không phải là tôi đã không làm được gì cho thế giới, mà là cha đã không đánh giá cao tôi.”
Những đứa trẻ luôn bị tạt gáo nước lạnh như vậy, suốt đời đi tìm kiếm sự khẳng định và chấp thuận từ cha mẹ họ. Những lời nhận xét tiêu cực của cha mẹ như một lời nguyền rủa, khiến trẻ luôn sống trong sự tự ti, như đẩy xuống vực thẳm.
Những câu nói vẫn thường được nhiều bố mẹ sử dụng như:
“Anh có phải là đồ rác rưởi không?”
“Ta sinh ra ngươi có ích lợi gì?”
“Con sẽ không muốn quét đường trong tương lai chứ.”
“Làm vậy không biết xấu hổ sao?.” …….
Trong một bài báo tâm lý có đề cập: Trong quá trình phát triển mầm non, trẻ chưa có đủ kinh nghiệm và khả năng nhận thức để nhìn nhận một cách khách quan và đánh giá đúng năng lực của bản thân.
Sự hình thành lòng tự trọng của trẻ phụ thuộc rất lớn vào sự đánh giá của cha mẹ. Nếu cha mẹ cứ luôn dội gáo nước lạnh vào con cái, trẻ sẽ dần dần hình thành những cảm xúc tiêu cực và nghĩ rằng mình thực sự vô dụng.
Nhà tâm lý học Ngô Chí Trung từng đề cập đến “hiệu ứng dấu ấn” như sau: “Nếu bạn thất vọng, bạn sẽ lặp lại sự tuyệt vọng; nếu bạn nhận được nỗi đau, bạn sẽ lặp lại nỗi đau; nếu bạn nhận được sự phủ định, bạn sẽ lặp lại sự phủ định.”
Những nhận xét tiêu cực của cha mẹ về con cái của họ có xu hướng tạo ra “hiệu ứng in sâu”; điều này sẽ diễn ra trong cuộc sống của trẻ và sẽ tạo thành những vòng lặp lại không lối thoát.
3. Những lời động viên, khích lệ nên thường xuyên lặp lại
Socrates nói: “Cái gọi là giáo dục là để thực sự hướng dẫn trái tim của một người và giúp anh ta trở thành như chính mình.”
Đánh thức sức mạnh bên trong của trẻ không bao giờ dựa trên những trận đòn và lời phủ định; mà dựa vào sự đánh giá cao, thấu hiểu và động viên từ cha mẹ.
Chu Hồng nói: “Có hai đứa trẻ ẩn trong mỗi đứa trẻ, đó là một cậu bé ngoan và một cậu bé ngoan“. Giáo dục đánh giá cao là dạy bạn cách đánh thức ‘cậu bé ngoan’ trong con cái của bạn.
Nếu con bạn chơi đàn không tốt, đừng lo lắng về điều đó, trước tiên hãy khẳng định sự kiên trì của trẻ. Việc điểm kiểm tra của đứa trẻ bị giảm không phải là mong muốn của chúng. Hãy tiếp thêm sức mạnh và để đứa trẻ lấy lại sự tự tin.
Nếu trẻ chán nản, hãy dùng những lời động viên kịp thời để tiếp thêm sức mạnh cho trẻ, “Đừng bỏ cuộc, mẹ sẽ ở bên con”, “Hãy tin tưởng vào bản thân con, hãy cố gắng một lần nữa” …
Không phải những đứa trẻ ngoan cần được đánh giá cao, mà sự đánh giá cao khiến chúng ngày càng tốt hơn; không phải những đứa trẻ hư cần phải chê bai, vì sự phủ nhận khiến chúng ngày càng trở nên tồi tệ hơn.
Bài hát tiếng Anh sôi động “you raise me up”, lời bài hát đặc biệt hay và có tác dụng truyền cảm hứng:
“Bạn đã truyền cảm hứng cho tôi, tôi có thể tự hào đứng trên đỉnh của những ngọn núi;
Bạn đã truyền cảm hứng cho tôi, tôi đã dám bất chấp nguy hiểm bão biển;
Tôi trở nên mạnh mẽ hơn chỉ vì tôi đã tận dụng được đôi vai của bạn;
Bạn đã truyền cảm hứng cho tôi, tôi đã vượt qua quá khứ của mình ”.
Khi một đứa trẻ cảm nhận được niềm hạnh phúc khi được cha mẹ nâng đỡ. Chúng sẽ có thêm nghị lực để sải cánh rộng hơn và bay cao hơn.
Nguồn: Aboluawang
