Nhân tâm phức tạp lòng người khó dò, đôi khi thời gian lại là vị thẩm phán nói ra sự thật một cách công bằng nhất. Tuy nhiên ở trong một thời điểm xác định nào đó, đối mặt với những hoàn cảnh khác nhau, phần nhân tâm, cảnh giới tư tưởng sẽ lộ ra một cách khá rõ ràng.
Cách giải quyết đối với tiền bạc giúp nhìn ra nhân nghĩa: Tiền tài là cách trực tiếp để khảo nghiệm năng lực ý chí và phẩm hạnh của một người. Đồng thời cũng là khâu thường xuyên xảy ra vấn đề nhất trong quan hệ giữa con người với con người. Không ít bạn bè tốt bởi vì vay tiền trường kỳ không trả hoặc không có khả năng hoàn lại mà dẫn đến tuyệt giao. Tiền tài tuy là vật ngoài thân nhưng lại là vật đảm bảo cuộc sống yên ổn căn bản của mỗi người. Cho nên, dù là bạn bè tốt thì tiền tài vẫn phải tính toán rõ ràng.
Cách đối đãi với tư lợi giúp thấy được lòng liêm chính của người: Người quân tử không vì cái lợi mà bán rẻ lương tâm, kẻ tiêu nhân đứng trước lợi lộc, công danh, bạc tiền, mỹ nữ, nếu thì dễ “lòi đuôi chuột”. Tham cái lợi nhỏ mà bỏ mất đại sự, ấy là những người tuyệt đối không nên tin dùng.
Cách đối đãi với người trong lúc tức giận giúp nhìn ra tu dưỡng của người: Người thường có thất tình lục dục, nên khi gặp chuyện không vừa ý sẽ “hỏa nộ công tâm”. Thế nên, nếu có thể kiềm chế cơn nóng giận xuất từ nội tâm, ta ngược lại có thể thấy cá nhân đó có sự tu dưỡng và nhẫn nhường phi phàm như thế nào. Chỉ có người khôn đại trí, có sự trầm ổn, hiểu biết cuộc sống, có ý thức rèn luyện cao mới có thể “lùi một bước biển rộng trời trong” như vậy.
Cách đối mặt với hoạn nạn giúp nhìn ra khí phách và ngộ tính của người: Trong lúc quẫn bách, người ta dễ nảy sinh những suy nghĩ, hành động tiêu cực. Đứng trước áp lực, ai vẫn có thể giữ được bình tĩnh thì mới đáng mặt anh hùng, có tố chất thành đại nghiệp. Đời người chắc chắn sẽ lúc lên lúc xuống, không thể cầu cả chặng đường đều là vận may, vậy nên người nào trong hoạn nạn có thể hiểu được điều này, trong nguy khốn có mà coi nó là khảo nghiệm cho mình để vượt lên, thất ý không nản chí, thì cũng có thể coi người đó có ngộ tính.
Cách đối đãi với lời hứa giúp xem xét chữ Tín: Bậc quân tử rất xem trọng lời hứa, coi nó như vàng như bạc, lại nặng tựa ngàn cân. Vậy không thể tùy tiện hứa xuông nếu không thể hoàn thành. Nếu một người cứ hứa một cách xởi lởi mà không hoàn thành thì khả năng cao đó là nịnh nọt lây lòng. Ngoài ra việc đến sớm, đến đúng giờ, đến trễ hẹn, hoàn thành công việc đúng thời hạn hay không… có hoặc không có lý do chính đáng cho chúng, đều có thể nhìn ra đôi điều về chữ Tín của con người ấy.
Cách đối đãi của họ với mình khi mình khó khăn có thể nhìn ra chân tâm: Người chân tâm với mình sẽ không làm ngơ khi ta đang ở hoạn nạn, dù rằng có thể họ vô lực giúp đỡ. Người chân tâm: trong cuộc vui ta có thể không thấy họ, trong hoạn nạn sẽ thấy họ ở bên. “Bạn rượu thịt” trong cuộc vui có thể thấy họ, trong hoạn nạn cứ như “người vô hình.”
Cách đối đãi với chữ Hiếu có thể nhìn ra nhân phẩm: Người vô ơn với cha mẹ người thân thì chẳng có ơn với ai được nữa và thường là người có tư lợi nhiều.
Biên tập Thu Thuỷ
